Viêm nang lông: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Viêm nang lông là tình trạng viêm lông ở một hoặc nhiều nang lông ở bất kỳ vùng da nào trừ lòng bàn tay và bàn chân. Bệnh gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhất là thanh thiếu niên và người trẻ, nguyên nhân do nhiễm vi khuẩn hoặc nấm. Lúc đầu, nó có thể trông giống như những búi nhỏ màu đỏ hoặc mụn nhọt đầu trắng xung quanh nang lông – những túi nhỏ mà mỗi sợi tóc mọc ra. Sau đó, nhiễm trùng có thể lan rộng và biến thành vết loét, gây khó chịu.

Tình trạng này không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nó có thể gây ngứa, đau và xấu hổ. Nhiễm trùng nặng có thể gây rụng tóc vĩnh viễn và sẹo.

Nếu bệnh nhẹ, bệnh sẽ khỏi sau vài ngày với các biện pháp tự chăm sóc cơ bản. Đối với viêm nang lông nghiêm trọng hơn hoặc tái phát, người bệnh có thể cần gặp bác sĩ để dùng thuốc theo toa.

Viêm nang lông do tắm bể nước nóng (hot tub folliculitis) là hình thái viêm nang lông gây ra bởi trực khuẩn mủ xanh (Pseudomonas aeruginosa) và có thể xảy ra sau khi tắm bể nước nóng hoặc bể nước xoáy. Nhiễm trùng nang lông thường xuất hiện 2 ngày sau khi ngâm bồn tắm nước nóng.

Vậy viêm nang lông là gì và các triệu chứng, điều trị, phòng bệnh ra sao, sẽ có chi tiết ở bài viết bên dưới.

Viêm nang lông thường xảy ra do vi khuẩn Staphylococcus aureus (tụ cầu khuẩn). Viêm nang lông cũng có thể do virus, nấm và thậm chí là viêm từ lông mọc ngược. Mụn thịt dày nhất trên da đầu và chúng xảy ra ở mọi nơi trên cơ thể ngoại trừ lòng bàn tay, lòng bàn chân, môi và màng nhầy.

Các dấu hiệu và triệu chứng viêm nang lông bao gồm:

• Các cụm mụn nhỏ mụn đỏ hoặc mụn đầu trắng phát triển xung quanh nang lông
• Mụn nước đầy mủ vỡ ra
• Ngứa, rát da
• Đau
• Một vết sưng lớn hoặc khối

Khi nào đi khám bác sĩ?

Người bệnh nên đi khám bác sĩ nếu tình trạng bệnh lan rộng hoặc các dấu hiệu và triệu chứng không biến mất sau một vài ngày. Người bệnh có thể cần sử dụng thuốc thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống nấm để giúp kiểm soát bệnh.

Các loại viêm nang lông

Hai loại viêm nang lông chính là viêm nang lông nông (Superficial folliculitis) và Viêm nang lông sâu (Deep folliculitis). Loại viêm nang lông nông liên quan đến một phần của nang trứng và loại viêm nang lông sâu liên quan đến toàn bộ nang và thường nặng hơn.

Các dạng viêm nang lông nông bao gồm:

• Viêm nang lông do vi khuẩn. Loại phổ biến nhất với các vết sưng ngứa, trắng, có mủ. Nó xảy ra khi nang lông bị nhiễm vi khuẩn, thường là Staphylococcus aureus (tụ cầu khuẩn). Vi khuẩn tụ cầu luôn tồn tại trên da, nhưng chúng thường chỉ gây ra vấn đề khi chúng xâm nhập vào cơ thể bạn thông qua vết cắt hoặc các vết thương khác.
• Viêm nang lông do tắm bể nước nóng (hot tub folliculitis). Với loại này, người bệnh có thể bị nổi mẩn đỏ, tròn, ngứa từ một đến hai ngày sau khi tiếp xúc với vi khuẩn gây bệnh. Viêm nang lông bồn tắm nóng là do vi khuẩn pseudomonas, được tìm thấy ở nhiều nơi, bao gồm cả bồn nước nóng và bể nước nóng trong đó nồng độ clo và pH không được điều chỉnh tốt.
• Viêm nang lông do lông mọc ngược (Razor bumps). Đây là một kích ứng da gây ra bởi lông mọc ngược. Nó chủ yếu ảnh hưởng đến những người đàn ông có mái tóc xoăn cạo quá gần và dễ thấy nhất ở vùng mặt và cổ. Những người cạo lông vùng kín có thể bị ngứa ở vùng háng, tình trạng này có thể để lại sẹo thâm, sẹo lồi.
• Viêm nang lông do nấm Pityrosporum. Loại này tạo ra mụn mủ mãn tính, đỏ, ngứa ở lưng và ngực và đôi khi trên cổ, vai, cánh tay trên và mặt.

Các dạng viêm nang lông sâu bao gồm:

• Viêm nang lông ở cằm (Sycosis barbae). Loại này ảnh hưởng đến những người đàn ông cạo râu.
• Viêm nang lông gram âm. Loại này đôi khi phát triển nếu bạn đang điều trị bằng kháng sinh lâu dài cho mụn trứng cá.
• Nhọt và nhọt độc (Carbuncles). Xảy ra khi nang lông trở nên nhiễm vi khuẩn tụ cầu khuẩn sâu. Thường xuất hiện bất ngờ như một vết sưng màu hồng hoặc đỏ gây đau đớn. Da xung quanh cũng có thể đỏ và sưng lên. Chỗ sưng lên sau đó lấp đầy mủ và phát triển lớn hơn và đau đớn hơn trước khi nó vỡ ra. Bóng nước nhỏ thường lành mà không để lại sẹo, nhưng một nhọt lớn có thể để lại một vết sẹo. Carbuncles gây ra nhiễm trùng sâu hơn và nặng hơn so với nhọt duy nhất. Kết quả là nó phát triển và lành chậm hơn và có khả năng để lại sẹo.
• Eosinophilic viêm nang lông. Thấy chủ yếu ở những người có HIV, loại viêm nang lông là đặc trưng của các sẹo định kỳ của viêm, vết loét đầy mủ, chủ yếu trên mặt và đôi khi trên lưng hoặc trên cánh tay. Các vết loét thường lây lan, có thể ngứa dữ dội và thường để lại vùng da tối hơn bình thường (tăng sắc tố) khi chúng lành. Nguyên nhân chính xác của viêm nang lông eosinophilic không được biết, mặc dù nó có thể bao gồm các loại nấm như nấm men cùng chịu trách nhiệm về viêm nang lông pityrosporum.

Các biến chứng có thể có của viêm nang lông bao gồm:

• Nhiễm trùng tái phát hoặc lan rộng
• Bệnh nhọt dưới da (furunculosis)
• Tổn thương da vĩnh viễn, như sẹo hoặc đốm đen
• Phá hủy nang lông và rụng tóc vĩnh viễn

Hầu hết viêm nang lông không lây. Nhưng nếu dùng chung bồn tắm, khăn, quần áo hoặc dao cạo với người bị viêm nang lông có thể làm lây nhiễm tình trạng nhiễm trùng qua các vết xước da.

Bất cứ ai cũng có thể bị viêm nang lông, nhưng một số yếu tố dễ mắc phải tình trạng này, bao gồm:

• Mắc các bệnh làm giảm sức đề kháng với nhiễm trùng, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bệnh bạch cầu mãn tính và HIV/AIDS
• Bị mụn trứng cá hoặc viêm da
• Dùng một số loại thuốc, chẳng hạn như kem có chứa steroid hoặc phác đồ điều trị có thuốc kháng sinh lâu dài để trị mụn trứng cá
• Người đàn ông với mái tóc xoăn, người cạo râu
• Thường xuyên mặc quần áo giữ nhiệt và mồ hôi, như găng tay cao su hoặc giày cao cổ
• Ngâm mình trong bồn nước nóng không được duy trì tốt về nhiệt độ và chất lượng nước
• Gây tổn thương cho nang tóc bằng cách cạo, tẩy lông hoặc mặc quần áo chật

Người bệnh có thể thực hiện các biện pháp ngăn ngừa viêm nang lông quay trở lại với những lời khuyên sau:

• Tránh quần áo chật. Nó giúp giảm ma sát giữa da và quần áo.
• Làm khô găng tay cao su giữa các lần sử dụng. Nếu bạn đeo găng tay cao su thường xuyên, sau mỗi lần sử dụng, lộn từ trong ra ngoài, rửa sạch bằng xà phòng và lau khô.
• Tránh cạo râu, nếu có thể.
• Cạo râu cẩn thận. Nếu cạo râu, hãy áp dụng các thói quen như sau để giúp kiểm soát các triệu chứng bằng cách giảm sự ma sát của cạo râu và nguy cơ làm tổn thương da:

Hạn chế số lần cạo râu

Rửa da bằng nước ấm và xà phòng kháng khuẩn trước khi cạo râu

Sử dụng khăn lau hoặc miếng rửa mặt di chuyển theo hình tròn nhẹ nhàng trước khi cạo

Sử dụng kem cạo râu trước khi cạo râu

Cạo theo hướng mọc của lông

Tránh cạo quá sát da bằng cách sử dụng dao cạo điện hoặc lưỡi dao được bảo vệ và không làm căng da

Sử dụng dao cạo sắc bén và rửa nó bằng nước ấm sau mỗi lần sử dụng

Thoa kem dưỡng ẩm sau khi cạo râu

Tránh dùng chung dao cạo, khăn tắm và khăn mặt

• Xem xét kỹ lưỡng trước khi sử dụng các sản phẩm tẩy lông (thuốc làm rụng lông) hoặc các phương pháp tẩy lông khác. Mặc dù chúng cũng có thể gây kích ứng da.
• Chỉ sử dụng bồn nước nóng sạch và hồ nước nóng. Và nếu sở hữu bồn nước nóng hoặc một hồ nước nóng, hãy làm sạch nó thường xuyên và thêm clo theo khuyến cáo.

Bác sĩ có khả năng chẩn đoán viêm nang lông bằng cách nhìn vào da của người bệnh và hỏi về triệu chứng hiện tại, tiền sử dụng bệnh tật khác. Bên cạnh đó, bác sĩ  có thể sử dụng kỹ thuật để kiểm tra bằng kính hiển vi để soi da.

Nếu các phương pháp điều trị ban đầu không khỏi, bác sĩ có thể sử dụng tăm bông để lấy mẫu da hoặc tóc bị nhiễm bệnh của người bệnh và gửi đến phòng xét nghiệm để giúp xác định nguyên nhân gây nhiễm trùng. Hiếm khi, sinh thiết da có thể được thực hiện để loại trừ các điều kiện khác.

Phương pháp điều trị viêm nang lông phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của bệnh, biện pháp tự chăm sóc mà người bệnh đã sử dụng và nguyện vọng của người bệnh. Các lựa chọn bao gồm thuốc và các biện pháp can thiệp như tẩy lông bằng laser. Ngay cả khi điều trị khỏi thì nhiễm trùng vẫn có thể trở lại.

Thuốc

• Kem hoặc thuốc để kiểm soát nhiễm trùng. Đối với nhiễm trùng nhẹ, bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng sinh dạng kem bôi hoặc gel. Kháng sinh đường uống không được sử dụng thường xuyên cho viêm nang lông. Nhưng đối với nhiễm trùng nặng hoặc tái phát, bác sĩ có thể kê đơn cho trường hợp này.
• Kem, dầu gội hoặc thuốc để chống nhiễm nấm. Thuốc chống nấm là dành cho nhiễm trùng do nấm men chứ không phải vi khuẩn. Thuốc kháng sinh không hữu ích trong việc điều trị loại này.
• Kem hoặc thuốc để giảm viêm. Nếu bị viêm nang lông tăng bạch cầu ái toan nhẹ, bác sĩ có thể kê thêm kem steroid để giảm ngứa. Nếu người bệnh có nhiễm HIV/AIDS, có thể thấy sự cải thiện các triệu chứng viêm nang lông tăng bạch cầu ái toan sau khi điều trị bằng thuốc kháng vi-rút.

Các can thiệp khác

• Tiểu phẫu. Nếu có nhọt hoặc nhọt độc lớn, bác sĩ có thể rạch một đường nhỏ để dẫn lưu mủ giúp làm giảm đau, tăng tốc độ phục hồi và giảm sẹo. Sau đó có thể che phủ bằng gạc vô trùng trong trường hợp mủ tiếp tục chảy ra.
• Triệt lông bằng laser. Nếu các phương pháp điều trị khác thất bại, triệt lông lâu dài bằng liệu pháp laser có thể làm sạch nhiễm trùng. Phương pháp này đắt tiền và thường cần một vài lần điều trị. Nó loại bỏ vĩnh viễn nang lông, do đó làm giảm mật độ của tóc trong khu vực được điều trị. Các tác dụng phụ khác có thể bao gồm da bị đổi màu, sẹo và phồng rộp.